هوافضا
پرکاربردترین فلزات در صنعت هوافضا
فلزاتی که در ساخت قسمتهای مختلف هواپیماها مورد استفاده قرار میگیرند شامل آلومینیوم، فولاد، تیتانیوم و آلیاژهای نیکل میباشند. برای ساخت سازههای هوایی لازم است دو ویژگی با دوام بودن و سبک بودن اجزا در حین انتخاب مواد مورد توجه قرار گیرند.
قسمت های مختلف هواپیما عبارتنداز بال، بدنه، موتور و ... که هر کدام ویژگی خاصی باید داشته باشند به همین دلیل رنج گستردهای از فلزات مورد استفاده قرار میگیرند. آلومینیوم برای اولین بار توسط برادران رایت در ساخت هواپیما استفاده شد، هواپیمای ساخته آنها شامل یک محفظهی 30 پوندی آلومینیومی بود، از ان زمان تا کنون آلومینیوم به دلیل چگالی کم و استحکام مناسب در ساخت سازههای هواپیما مورد استفاده قرار میگیرد.
آلیاژهای استفاده شده در صنعت هوافضا
آلیاژ 7075 از مشهورترین آلیاژهای آلومینیوم میباشد که حاوی عناصر آلیاژی مس، منیزیم و روی میباشد، این عناصر آلیاژی باعث افزایش چشم گیر آلومینیوم میشود، به طور کلی 80 درصد وزن بدنهی هواپیما از آلومینیوم ساخته شده است. به دلیل مقاومت به خوردگی مناسب آلومینیوم سطح بیرونی آن میتواند رنگ نشده رها شود اما چون در دمای بالا استحکام خود را از دست میدهد، نیاز به اعمال یک پوشش محافظ ضروری میباشد.
فولاد از دیگر فلزات پرکاربرد در این صنعت میباشد، استحکام فولاد تا سه برابر بیشتر از آلومینیوم میتواند باشد، اما چگالی و وزن آن هم نسبت به آلومینیوم بیشتر میباشد، سختی بالای فولاد و مقاومت آن به حرارت باعث شده تا در بعضی قسمتهای در معرض حرارت از پوستهی فولادی برای محافظت آلومینیوم استفاده شود.
حدود 11 تا 13 درصد وزن هواپیما را فولاد تشکیل میدهد. با توجه به خواص استحکامی فولاد از آن در ساخت سیستم فرود هم استفاده میشود، همچنین از این فلز در ساخت قطعاتی مثل لولاها، اتصال دهندهها و کابلهای نگه دارنده هم استفاده میشود. تیتانیوم با توجه به اینکه فلز گران قیمتی میباشد اما به دلیل استحکام مناسب، مقاومت به حرارت و مقاومت به خوردگی مناسب برای استفاده در کاربردهای از این قبیل میباشد. تیتانیوم در قسمت های خارجی و موتور هواپیما مورد استفاده قرار میگیرد. از این فلز در ساخت بال، قسمت هایی از سیستم فرود، پرههای خنک کننده و پمپهای موتور استفاده میشود، به دلیل قیمت زیاد تیتانیوم در مقایسه با سایر فلزات، کاربرد خیلی زیاد از تیتانیوم از لحاظ اقتصادی غیر منطقی میباشد.
آلیاژهای نیکل نیز از پرکاربرد ترین فلزات این صنعت میباشد، آلیاژ مورد استفاده معمولا اینکونل میباشد، این آلیاژ در دسته سوپر آلیاژها قرار میگیرد و علاوه بر خواص استحکامی مناسب، مقاومت به خوردگی، چقرمگی، مقاومت به حرارت و مهمتر از همه مقاومت در برابر خزش دارند، فلزاتی که مقاومت به خزش دارند مناسب استفاده برای کاربردهای دما بالا میباشد. خزش تغییر شکل در مدت زمانهای طولانی است که در تنشهای پایینتر از تنش تسلیم ماده رخ میدهد و هر چه دما بالا تر باشد احتمال خزش و فروپاشی قطعه بیشتر میشود.
از اینکونل در ساخت پرههای توربین موتور که یکی از مهمترین قطعات هواپیمای مسافربری و جنگنده میباشد مورد استفاده قرار میگیرد. به دلیل اینکه آلیاژهای نیکل خواص مکانیکی خود را در دمای بالا حفظ میکنند برای این کاربردها بسیار مناسب میباشند، همچنین علاوه بر موتور از اینکونل در ساخت دریچه اگزوز هواپیما، میلههای ترموستات، لولهها و مخزن نگه دارنده سوخت مایع مورد استفاده قرار میگیرد.